TỔNG HỢP TRẢ LỜI CÂU HỎI THƯỜNG GẶP VỀ THỰC HIỆN TRÁCH NHIỆM EPR CỦA NHÀ SẢN XUẤT, NHẬP KHẨU
I. Đối tượng thực hiện và lộ trình thực hiện trách nhiệm tái chế
Câu hỏi 1. Các đối tượng nào phải thực hiện trách nhiệm tái chế?
Trả lời: Theo Điều 77 và Phụ lục XXII Nghị định số 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường (sau đây gọi tắt là Nghị định số 08/2022/NĐ-CP) thì nhà sản xuất, nhập khẩu các sản phẩm, bao bì sau đây phải thực hiện trách nhiệm tái chế:
(1) Ắc quy (gồm ắc quy chì và các loại khác) và pin sạc nhiều lần (gồm pin các loại sử dụng cho phương tiện giao thông và pin các loại sử dụng cho các thiết bị điện – điện tử).
(2) Dầu nhớt dùng cho động cơ.
(3) Săm lốp các loại.
(4) Điện – điện tử: gồm tủ lạnh, tủ đông, thiết bị tự động cung cấp sản phẩm đông lạnh, máy bán hàng tự động; điều hoà không khí cố định, di động; máy tính bảng, máy tính xách tay (laptop, notebook); ti vi và màn hình máy tính, các loại màn hình khác; bóng đèn compact; bóng đèn huỳnh quang; bếp điện, bếp từ, bếp hồng ngoại, lò nướng, lò vi sóng; máy giặt, máy sấy; máy ảnh (kể cả đèn flash), máy quay phim; thiết bị âm thanh (loa, amply); máy tính để bàn; máy in, photocopy; điện thoại di động; tấm quang năng.
(5) Phương tiện giao thông: gồm xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh; xe gắn máy kể cả xe máy điện, xe đạp điện; xe ô tô chở người (đến 09 chỗ ngồi); xe ôtô chở người (trên 09 chỗ ngồi); xe ô tô chở hàng (xe ô tô tải) các loại; xe, máy công trình tự hành các loại.
(6) Bao bì (bao bì thương phẩm gồm bao bì trực tiếp và bao bì ngoài) của các sản phẩm: thực phẩm theo quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm; mỹ phẩm theo quy định của pháp luật về điều kiện sản xuất mỹ phẩm; thuốc theo quy định của pháp luật về dược; phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y theo quy định của pháp luật về phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y; chất tẩy rửa, chế phẩm dùng trong lĩnh vực gia dụng, nông nghiệp, y tế; xi măng.
Câu hỏi 2. Bao bì thương phẩm được hiểu như thế nào?
Trả lời: Theo Điều 3 Nghị định số 43/2017/NĐ-CP của Chính phủ về nhãn hàng hóa thì bao bì thương phẩm của hàng hóa là bao bì chứa đựng hàng hóa và lưu thông cùng với hàng hóa, gồm hai loại bao bì trực tiếp và bao bì ngoài: (1) Bao bì trực tiếp là bao bì chứa đựng hàng hóa, tiếp xúc trực tiếp với hàng hóa, tạo rahình khối hoặc bọc kín theo hình khối của hàng hóa; (2) Bao bì ngoài là bao bì dùng để bao gói một hoặc một số đơn vị hàng hóa có bao bì trực tiếp.
Theo Thông tư số 05/2019/TT-BKHCN quy định chi tiết thi hành một số điều của Nghị định số 43/2017/NĐ-CP thì các loại bao bì sau đây không gọi là bao bì thương phẩm: (1) Bao bì được sử dụng với mục đích để lưu giữ, vận chuyển, bảo quản hàng hóa đã có nhãn hàng hóa; (2) Túi đựng hàng hóa khi mua hàng;
(3) Bao bì dùng để đựng hàng hóa dạng rời, hàng hóa bán lẻ.
Câu hỏi 3. Khi nào nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm, bao bì phải thực hiện trách nhiệm tái chế?
Trả lời: Theo khoản 4 Điều 77 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP thì nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm, bao bì thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì theo lộ trình như sau:
(1) Ắc quy và pin sạc nhiều lần: thực hiện từ ngày 01 tháng 01 năm 2024.
(2) Dầu nhớt: thực hiện từ ngày 01 tháng 01 năm 2024.
(3) Săm lốp: thực hiện từ ngày 01 tháng 01 năm 2024.
(4) Bao bì: thực hiện từ ngày 01 tháng 01 năm 2024.
(5) Điện – điện tử: thực hiện từ ngày 01 tháng 01 năm 2025.
(6) Phương tiện giao thông: thực hiện từ ngày 01 tháng 01 năm 2027.
Câu hỏi 4. Các trường hợp nào không phải thực hiện trách nhiệm tái chế?
Trả lời: Theo khoản 3 Điều 77 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP thì trong một sốtrường hợp, nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm, bao bì không phải thực hiện trách nhiệm tái chế, bao gồm:
(1) Sản xuất sản phẩm, bao bì để xuất khẩu
(2) Tạm nhập, tái xuất sản phẩm, bao bì;
(3) Sản xuất, nhập khẩu cho mục đích nghiên cứu, học tập, thử nghiệm (không vì mục đích thương mại);
(4) Nhà sản xuất bao bì có doanh thu bán hàng, cung cấp dịch vụ của năm trước dưới 30 tỷ đồng;
(5) Nhà nhập khẩu bao bì có tổng giá trị nhập khẩu (tính theo trị giá hải quan) của năm trước dưới 20 tỷ đồng.
Câu hỏi 5. Dầu nhớt, điện – điện tử, ắc quy và pin sạc nhiều lần là đối tượng phải thực hiện trách nhiệm tái chế. Vậy, bao bì đựng các sản phẩm này (bao bì thương phẩm) có phải đối tượng thực hiện trách nhiệm tái chế không?
Trả lời: Theo Điều 77 và Phụ lục XXII của Nghị định số 08/2022/NĐ-CP quy định nhà sản xuất, nhập khẩu các sản phẩm: dầu nhớt, điện – điện tử, ắc quy, pin sạc nhiều lần, săm lốp phải thực hiện trách nhiệm tái chế theo lộ trình, tỷ lệ và quy cách tái chế bắt buộc.
Bao bì (thương phẩm) của các sản phẩm dầu nhớt, điện – điện tử, ắc quy, pin sạc nhiều lần và săm lốp không thuộc nhóm bao bì của các loại sản phẩm, hàng hoá quy định tại khoản 2, Điều 77 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP. Do vậy, Nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm dầu nhớt, điện-điện tử, ắc quy, pin sạc nhiều lần và săm lốp không phải thực hiện trách nhiệm tái chế đối với các bao bì thương phẩm của các sản phẩm này.
Câu hỏi 6. Các chất thải gồm bao bì phát sinh trong quá trình sản xuất (bao bì các tông, ni lông…) có phải thực hiện tái chế không?
Trả lời: Theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường thì các chất thải phát sinh (bao gồm bao bì các tông, ni lông) trong quá trình sản xuất thì doanh nghiệp phải có trách nhiệm quản lý, xử lý chất thải đó theo đúng quy định, quy chuẩn kỹ thuật về môi trường. Doanh nghiệp không phải thực hiện trách nhiệm tái chế đối với các chất thải phát sinh trong quá trình sản xuất do các bao bì này không phải là đối tượng phải thực hiện trách nhiệm tái chế theo quy định tại Điều 77 và Phụ lục XXII Nghị định số 08/2022/NĐ-CP.
Câu hỏi 7. Doanh nghiệp chúng tôi có hai dạng bao bì, gồm túi đựng đồ của siêu thị phát cho khách hàng do nhà cung cấp khác sản xuất và bao bì đóng gói các sản phẩm thuộc nhãn hàng riêng của chúng tôi. Như vậy doanh nghiệp chúng tôi có thuộc đối tượng phải thực hiện tái chế?
Trả lời: Theo Điều 3 Thông tư số 05/2019/TT-BKHCN thìtúi đựng đồ của siêu thị không phải là bao bì thương phẩm, do vậy, doanh nghiệp sản xuất loại bao bì này không phải thực hiện trách nhiệm tái chế.
Căn cứ Điều 77 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, bao bì thương phẩm (bao bì trực tiếp và bao bì ngoài) của các sản phẩm sau đây thì doanh nghiệp phải thực hiện trách nhiệm tái chế: thực phẩm (theo quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm); mỹ phẩm (theo quy định của pháp luật về điều kiện sản xuất mỹ phẩm); thuốc (theo quy định của pháp luật về dược); phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y (theo quy định của pháp luật về phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y); chất tẩy rửa, chế phẩm dùng trong lĩnh vực gia dụng, nông nghiệp, y tế và xi măng.
Câu hỏi 8. Công ty chúng tôi (A) sản xuất bao bì bán cho công ty B. Công ty B sử dụng bao bì đóng gói thực phẩm (tại Việt Nam) và xuất khẩu. Vậy sản phẩm bao bì của công ty chúng tôi có được xem là bao bì xuất khẩu không? Và có phải chịu nghĩa vụ tái chế cho đối tượng này không?
Trả lời: Căn cứ Điều 77 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, công ty A chỉ sản xuất bao bì không chứa sẵn sản phẩm bên trong thì không phải bao bì thương phẩmvà không phải chịu trách nhiệm tái chế. Công ty B sử dụng bao bì mua từ công ty A để đóng gói thực phẩm bán tại Việt Nam thì công ty B phải chịu trách nhiệm tái chế; trường hợp công ty B xuất khẩu thì không phải thực hiện trách nhiệm tái chế đối với phần xuất khẩu.
Câu hỏi 9. Doanh nghiệp chúng tôi cung cấp nguyên liệu cho các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm, bao bì được liệt kê tại Phụ lục XXII của Nghị định số 08/2022/NĐ-CP thì có trách nhiệm tái chế không?
Trả lời: Chỉ các nhà sản xuất, nhập khẩu các sản phẩm, bao bì (bao bì thương phẩm) quy định tại Phụ lục XXII Nghị định số 08/2022/NĐ-CP mới phải thực hiện trách nhiệm tái chế. Nguyên liệu để sản xuất ra các sản phẩm, bao bì thương phẩm thì không phải là đối tượng thực hiện trách nhiệm tái chế.
Câu hỏi 10. Doanh nghiệp chúng tôi sản xuất sữa đóng hộp có đính kèm ống hút nhựa và màng nilong bọc 04 hộp sữa lại thành một lốc. Vậy ống hút nhựa đính kèm hộp sữa và màng bọc hộp sữa có thuộc đối tượng tái chế không?
Trả lời: Theo Điều 77 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP và Điều 3 Nghị định số 43/2017/NĐ-CP thì hộp sữa bán ra thị trường là bao bì trực tiếp và màng bọc một số hộp sữa này là bao bì ngoài. Do vậy, hộp sữa và màng bọc hộp sữa là đối tượng thực hiện trách nhiệm tái chế.
Ống hút nhựa đính kèm hộp sữa không phải là bao bì thương phẩm, do vậy, ống hút nhựa không phải là đối tượng thực hiện trách nhiệm tái chế. Tuy nhiên, nhà sản xuất và bán ống hút nhựa này ra thị trường là đối tượng thực hiện trách nhiệm xử lý chất thải.
Câu hỏi 11. Khay nhựa dùng để đựng nguyên vật liệu trong sản xuất đồ điện tử có thuộc đối tượng phải được tái chế của nhà sản xuất không?
Trả lời: Các vật liệu dùng trong sản xuất thiết bị điện tử nếu thải bỏ thì phải được quản lý theo quy định về chất thải rắn công nghiệp; không thuộc đối tượng điều chỉnh của quy định về trách nhiệm tái chế theo quy định của pháp luật.
Câu hỏi 12. Công ty tôi sản xuất đưa ra thị trường sản phẩm nước đóng chai, vỏ chai nước có thân chai, nắp chai, nhãn chai làm bằng ba loại nhựa khác nhau. Vậy khi chúng tôi kê khai quy cách của bao bì sẽ thực hiện như thế nào?
Trả lời: Việc kê khai quy cách bao bì được thực hiện theo Mẫu số 09 của Phụ lục số IX Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT. Theo đó, nhà sản xuất, nhập khẩu kê khai quy cách bao bì theo 2 cách sau:
– Kê khai quy cách bao bì quy về một loại vật liệu có khối lượng lớn nhất cấu thành nên bao bì và khối lượng tính bằng tổng khối lượng của bao bì bao gồm các vật liệu khác.- Kê khai chi tiết các loại vật liệu nhưng tối đa 03 loại vật liệu có khối lượng lớn nhất cấu thành nên bao bì, các khối lượng vật liệu không kê khai quy về khối lượng của loại vật liệu có khối lượng lớn nhất trong các vật liệu kê khai.
Lưu ý: Các loại bao bì (vật liệu) căn cứ theo cột 3 Phụ lục XXII của Nghị định số 08/2022/NĐ-CP. Khối lượng kê khai tính theo đơn vị kg và xác định giá trị đến đơn vị phần nghìn (ví dụ 0,001 kg).
Ví dụ: bao bì của nước đóng chai có thân chai bằng nhựa PET nặng 0,05 kg; nắp chai bằng nhựa PVC cứng nặng 0,01 kg, nhãn chai bằng nhựa đơn vật liệu mềm nặng 0,002 kg, màng bọc nắp chai bằng nhựa đa vật liệu mềm nặng 0,001 kg. Khi đó có thể kê khai quy cách bao bì theo 2 cách sau: (1) Kê khai một loại vật liệu là bao bì nhựa PET, khối lượng bao bì nhựa PET = 0.063 kg (tổng khối lượng bao bì đã bao gồm các vật liệu khác). (2) Kê khai 3 loại vật liệu: bao bì nhựa PET khối lượng 0,051 kg (do tính cả màng bọc nắp chai nặng 0,001 kg quy về nhựa PET); bao bì nhựa PVC cứng, khối lượng 0,01 kg; bao bì nhựa đơn vật liệu mềm khối lượng 0,002 kg.
Câu hỏi 13. Trường hợp sản phẩm săm lốp trên xe ô tô khi thải bỏ do hết vòng đời sử dụng thì trách nhiệm tái chế sản phẩm này sẽ thuộc về công ty sản xuất săm lốp hay công ty sản xuất xe ô tô?
Trả lời: Căn cứ Điều 77 và Điều 78 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP thì doanhnghiệp phải chịu trách nhiệm tái chế đối với săm lốp được sản xuất, đưa ra thị trường hoặc nhập khẩu theo tỷ lệ tái chế và quy cách tái chế bắt buộc.
Nhà sản xuất, nhập khẩu ô tô phải chịu trách nhiệm tái chế ô tô (bao gồm cả săm lốp đi kèm với ô tô) được sản xuất, đưa ra thị trường hoặc nhập khẩu theo tỷ lệ tái chế và quy cách tái chế bắt buộc.
Hiện nay pháp luật không có quy định loại trừ trách nhiệm cho nhà sản xuất, nhập khẩu săm lốp trong trường hợp săm lốp của họ được sử dụng gắn liền, đi kèm với ô tô hay các phương tiện giao thông khác.
Câu hỏi 14. Công ty tôi là doanh nghiệp nằm trong khu công nghiệp chế xuất theo diện tạm nhập tái xuất, có nhập bao bì, linh kiện về lắp ráp sau đó xuất cho công ty bán hàng trong cùng tập đoàn sau đó mới bán ra thị trường trong đó có Việt Nam thì công ty tôi có phải thực hiện tái chế bao bì và sản phẩm của công ty không?
Trả lời: Công ty bạn không phải chịu trách nhiệm tái chế. Trường hợp này công ty nào ở Việt Nam nhập khẩu sản phẩm, bao bì của công ty bạn (phải là sản phẩm, bao bì quy định tại Phụ lục XXII Nghị định số 08/2022/NĐ-CP) thì công ty đó phải chịu trách nhiệm tái chế.
Câu hỏi 15. Đối với các hàng hóa sản xuất, nhập khẩu trong năm trước nhưng còn tồn kho, chưa đưa ra thị trường thì có cần phải thực hiện trách nhiệm tái chế không?
Trả lời: Căn cứ Điều 77, 78 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP thì đối với lượng hàng hóa sản xuất lưu kho chưa đưa ra thị trường thì doanh nghiệp không phải chịu trách nhiệm tái chế với lượng hàng hóa này. Đối với lượng hàng hóa nhập khẩu thì doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm tái chế đối với toàn bộ số lượng nhập khẩu theo tỷ lệ tái chế và quy cách tái chế bắt buộc.
